برای دسترسی و آشنایی با ساز ها روی آنها کلیک کنید

پیانو یکی از سازهای صفحه‌کلیددار و مشهورترین آن‌ها است.

صدای پیانو در اثر برخورد چکش‌هایی با سیم‌های فلزی آن در داخل جعبه چوبی تولید می‌شود.

این چکش‌ها در اثر فشرده شدن کلیدها (کلاویه‌ها) به حرکت در می‌آیند.

سیم‌های پیانو به صفحه‌ای موسوم به «صفحهٔ صدا» متصل شده‌اند که نقش تقویت‌کنندهٔ صدای آن‌ها را دارد.

پیانو بالاترین دامنه صوتی را در بین ساز های معمول (به جز ارگ کلیسا) دارد،

به طوریکه در شکل فعلی‌اش به‌طور معمول حدود هفت اکتاو دارد و قادر به تولید فرکانس‌هایی از حدود ۲۷ تا ۴۱۸۶ هرتز می‌باشد،

در حالی که در مقام مقایسه ساز ویولن تنها قادر به تولید حدود پنج اکتاو و بهترین خواننده‌ها تنها قادر به خواندن کمتر از سه اکتاو هستند.

اُرگ (گرفته شده از کلمه یونانی όργανον ارگانون به معنی ابزار، عضو یا وسیله) از سازهای بادی است که نت‌های آن بر روی صفحه‌کلید اجرا می‌شود.

این ساز از قدیمی‌ترین سازها در فرهنگ اروپائی است و در اجرای موسیقی مذهبی و کلیسائی از دیرباز بکار میرفته است.

در منابع عربی و فارسی قدیم به این ساز ارغنون می‌گفتند.

آکوردئون یک ساز بادی شستی‌دار با سطح مورب متحرک در دو طرف و بدنه فانوسی است.

این ساز در اوایل قرن نوزدهم در اروپا اختراع شد و معمولاً در موسیقی محلی اروپا، آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی و روسیه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

قدیمی‌ترین نام این ساز هارمونیکا است که یک اسم یونانی بوده و به معنی هارمونی موسیقایی به کار برده می‌شده‌است.

آکوردئون ساز آلمانیِ مشهوری است که شهرت جهانی از نظر سادگی و لطافت صدا را به خود اختصاص داده‌است.

این ساز را نوازنده بین دو دست خود می‌گیرد که در میانهٔ آن، مجاری هوایی قرار دارند که با باز و بسته شدنشان توسط نوازنده صدا تولید می‌شود.

در یک سمت صفحه‌کلید کوچکی تعبیه شده‌است که کلیدهای آن وظیفه کنترل ورود هوا به مجاری را دارند و در سمت دیگر جعبه طنین قرار دارد که معمولاً آن نیز دکمه‌های مخصوص خود را دارد.

کلاویکورد(به انگلیسی: Clavichord) یک ساز شستی‌دار مشابه کیبورد است. این ساز سال‌های زیادی بویژه در قرن شانزدهم، هفدهم و هیجدهم بسیار معروف بود.

از لحاظ تاریخی بیشتر به عنوان وسیلهٔ تمرینی و برای کمک به نواختن قطعات هنری استفاده می‌شد و صدایش برای اجراهای بزرگتر کافی نبود

(مشکلی که در اواسط قرن بیستم با اختراع (کلاوینت Clavinet) حل شد.

در کلاویکورد با ضربه زدن به سیم‌های برنجی یا آهنی با تیغهٔ‌های کوچکی که تنجنت نامیده می‌شوند صدا تولید می‌شود.

ارتعاشات از طریق پل به تختهٔ موجد صدا منتقل می‌شود. کلاویکورد در اوایل قرن چهاردهم اختراع شد.

چِلِستا (سِلِستا) (به فرانسوی: Célesta) سازی شستی‌دار دارای مجموعه‌ای از صفحات فلزی است که با اصابت چکش مضراب صدایی زنگدار ایجاد می‌کند.

این ساز در سال۱۸۸۶ به وسیله سازنده فرانسوی آلات موسیقی آگوست ماستول ابداع و ثبت گردید.

ساختمان آن شامل یک سری میله‌های نازک فلزی به همراه صفحه کلید و مکانیزم ساده شده اکشن پیانو که به وسیله یک سری چکش نمددار و اصابت آن‌ها به میله‌ها تولید صدا می‌نماید.

صدای هر میله به وسیله یک جعبه چوبی کوچک یا اتاقک‌های یکسانی از لحاظ هارمونی تقویت می‌شوند.

پدالی نیز وظیفه بلند کردن صفحه نمدی خفه‌کن از روی میله‌ها را، برای اجرای نت‌های پایدار یا کوتاه عهده‌دار است.

دامنه صدایی معمول سلستا چهار اکتاو است.

هارپسیکورد (به انگلیسی: harpsichord) یا چمبالو (به ایتالیایی: cembalo) یکی از سازهای کلاویه‌دار است.

شکل ظاهریِ هارپسیکورد تقریباً شبیه پیانو است، اما شیوهٔ ایجاد صدا در این دو ساز با هم تفاوت‌هایی دارد؛

در هارپسیکورد، با فشردن کلاویه‌ها و حرکت اجزای یک سیستم مکانیکی متصل به آن‌ها، زائده‌های کوچک (مضراب مانند) سیم‌ها را به ارتعاش درمی‌آورَد و صدا ایجاد می‌شود.

گیتار نوعی ساز زهی است که با پیک یا انگشت نواخته می‌شود و از این جهت که سیم‌های آن در اثر ارتعاش تولید صدا می‌کنند، به سازهای گروه کوردوفون (به انگلیسی: Cordophones) یا زه‌صدا تعلق دارد.

این نوع گیتار شش سیم دارد و این ساز علاوه بر داشتن قدمت تاریخی قابل توجه

(چه از لحاظ ساختار آن و چه از لحاظ تکنیک‌های نوازندگی)

توانسته‌است هم‌گام با تحولات موسیقی غرب پیشرفت چشمگیری داشته باشد؛

که در نتیجه گونه‌های متفاوتی از آن به وجود آمده و هم‌اکنون جایگاه ویژه‌ای در موسیقی جهان دارد.

گیتار فلامنکو (Flamenco guitar) زمانی وارد موسیقی فلامنکو شد که اسپانیایی‌ها فلامنکو را با سازهای دیگری می‌نواختند.

پس از آن گیتار به شدت بر این موسیقی تأثیر گذاشت و هم‌اکنون گیتار و موسیقی فلامنکو با هم وابستگی متقابل دارند.

گیتار الکتریک یا گیتار برقی نوعی گیتار است که صدای آن به‌وسیله تقویت‌کننده‌ای الکتریکی تشدید یا تغییر می‌یابد.

استفاده این ساز در موسیقی از دهه ۱۹۳۰ آغاز شد.

گیتار الکتریک در سبک‌های مختلفی از جمله راک، متال، بلوز، پاپ، جاز و هیپ هاپ استفاده می‌شود؛

اما در سبک راک، متال و بلوز به عنوان ساز اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

گیتار الکترونیک معمولاً در موسیقی راک استفاده می‌شود.

ویولن (به فرانسوی: violon) ساز زهی و آرشه‌ای است.

این ساز کوچک‌ترین عضو سازهای زهی – آرشه‌ای است.

اصالت این ساز به کشور ایتالیا بر می‌گردد.

برای نواختن معمولاً روی شانهٔ چپ قرار می‌گیرد و با آرشه که در دست راست نوازنده است نواخته می‌شود.

کوک سیم‌های ویولن از زیر به بم به ترتیب: می (سیم اول)، لا (سیم دوم)، ر (سیم سوم)، سل (سیم چهارم).

اصوات سیم‌های مجاور نسبت به یکدیگر فاصله پنجم درست را تشکیل می‌دهند.

در این وسعت صدا ویولن قادر است تمام فواصل کروماتیک و کوچک‌تر از آن را اجرا نماید از معروفترین نوازندگان این ساز می‌توان به آنتونیو ویوالدی و نیکولو پاگانینی، آهنگساز و نوازنده معروف ایتالیایی، اشاره کرد.

ویولنسل یا ویلنسل یا ویولونسل (به فرانسوی: violoncelle) یا چِلو (به انگلیسی: cello) سازی زهی و آرشه‌ای از خانوادهٔ ویولن است.

صدای این ساز در منطقهٔ میانیِ سازهای این خانواده قرار دارد.

ویولنسل از ویولن و ویولا (ویولن آلتو) بزرگ‌تر است.

در هنگام اجرا، این ساز در بین دو پای نوازنده قرار می‌گیرد و از طرفی دیگر، توسط میله‌ای که در انتهای آن تعبیه شده، روی زمین استوار می‌شود.

این ساز از خانوادهٔ سازهای زهی آرشه‌ای است.

استفاده از این ساز در تک‌نوازی‌ها (سُلو)، در گروه‌نوازی‌ها، از جمله در ارکسترهای مجلسی و ارکسترهای سمفونیک متداول است.

این ساز عضو ثابت در ارکسترها به صورت استاندارد است که در بخش باسِ زهی‌ها قرار می‌گیرد.

همچنین، در بیشتر آنسامبل‌های دیگر نیز حضور دارد. 

کنسرتوها و سوناتهای فراوان برای ویولنسل نوشته شده‌است.

کوک سیم‌های این ساز به‌ترتیب از زیر به بم عبارت است از: لا (سیم اول)، رِ (سیم دوم)، سُل (سیم سوم)، دو (سیم چهارم) سیم‌های ویولنسل نسبت به سیم‌های ویولا یک اکتاو بم‌تر کوک می‌شوند.

نُت این ساز را به دلیل گسترهٔ صوتیِ وسیعش با کلیدِ «فا» خط چهارم (اصوات منطقهٔ بم این ساز)، کلید «دو» خط چهارم (اصوات منطقهٔ میانیِ این ساز)، و کلید «سُل» (اصوات منطقهٔ زیر این ساز) می‌نویسند.

ویولا (یا آلتو یا ویولن آلتو) سازی زهی و آرشه‌ای است از خانواده ویولن. «ویولن آلتو» همانند ویولن نواخته می‌شود.

ویولا کمی بزرگتر از ویولن است و صدای بم تر و عمیق‌تری دارد.

این ساز دارای صدای میانی بین ویولن ( یک پنجم درست بالاتر) و ویولن سل ( یک اکتاو پایینتر) است.

 کوک سیم‌های ویولا به ترتیب از بم به زیر عبارتند از: دو(C)، سل(G)، رِ(D) و لا(A).

• موسیقی برای ویولا در مقایسه با سازهای دیگر متفاوت است که در آن عمدتاً از کلید آلتو (دو خط سوم) استفاده می‌شود. هنگامی که موسیقی ویولا به بخش‌های بالاتر (زیرتر) قرار داشته باشد، از کلید سل استفاده می‌شود تا خواندن آن آسان تر شود.
• چهار سیم ویولا مانند ویولن با فاصلهٔ پنجم درست با هم کوک می‌شوند. زیرترین سیم نت لا با بسامد ۴۴۰ هرتز است که به فاصلهٔ ششم بزرگ بالای نت دوی وسط پیانو است.
• طول ویولا حدود ۵ سانتی متر بیشتر از ویلن است و به همین سبب وسعت صوتی آن بم تر است.
• دامنه صوتی نرمال از دو زیر تا دو میانی است که تا حدود سه اکتاو گسترش دارد.
• ویولا اغلب “صدایی درونی” را در کوارتتهای‌زهی و آثار سمفونیک دارد و بیشتر از ویولن‌اول برای همراهی قطعات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تار از سازهای زهی و ایرانی است که با زخمه نواخته می‌شود.

تار در ایران و برخی مناطق دیگر خاورمیانه مانند تاجیکستان، جمهوری آذربایجان و ارمنستان و گرجستان و دیگر نواحی نزدیک قفقاز برای نواختن موسیقی سنتی این کشورها و بخش‌ها رایج است.

واژه تار خودش در فارسی به معنی رشته‌است. هرچند که ممکن است معنی یکسانی در زبان‌های تحت تأثیر فارسی یا دیگر زبان‌های ایرانی تبار مثل کردی داشته باشد.

این باعث شده‌است که کارشناسان ایرانی بر این باور باشند که تار ریشه مشترکی میان همه اقوام ایرانیتبار در جایی که از سوی ایرانیکا با قاطعیت به نام قاره فرهنگی ایرانیان نامیده شده دارد.

در گذشته تار ایرانی پنج سیم (یا پنج تار) داشت. 

غلامحسین درویش یا درویش خان سیم ششمی به آن افزود که همچنان به کار می‌رود.

سه‌تار از سازهای زهی و مضرابی موسیقی ایرانی است که با ناخن انگشت اشارهٔ دست راست نواخته می‌شود. این ساز، دارای ۴ سیم از جنس فولاد و برنز است که به موازات دسته، از کاسه تا پنجه کشیده شده‌اند. سه‌تار دارای ۲۸ پردهٔ قابل حرکت از جنس روده‌ی حیوانات یا ابریشم است. صدای آن ظریف و تو دماغی و تا حدودی غمگین است و گستره صوتی آن از هنگامِ بمِ دو زیر خط حامل تا لا بمل بالای خط حامل و در نتیجه نزدیک به ۳ اکتاو است.^{[منابع ۱]}

سه‌تار پیشتر هم‌خانواده با سازهایی چون دوتار و تنبور بوده‌است و امروزه به تار بسیار نزدیک‌تر است. در موسیقی دستگاهی ایران استفاده از سه‌تار بسیار رواج دارد؛ گرچه بیشتر برای تک‌نوازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ساز برای هر دستگاه کوک ویژه‌ای دارد ولی فاصلهٔ چهارم یا پنجم پایین رونده معمولاً بین سیم‌های اول و دوم ثابت است.

نوازندگان سه‌تار برای اجرای آن، در حالت نشسته روی زمین یا صندلی، کاسهٔ ساز را به صورت مورب و با زاویهٔ ۴۵ درجه روی ران راست قرار داده و با سر انگشتان دست چپ روی پرده‌ها (دستان‌ها) ی روی دستهٔ سه‌تار حرکت می‌کنند و با انگشت اشارهٔ دست راست خود به سیم‌ها ضربه می‌زنند. معمولاً برای نوازندگی فقط انگشتان اشاره، میانی، حلقه و در بعضی موارد انگشت کوچک دست چپ استفاده می‌شوند اما در آثار استادان، استفاده از انگشت شست برای پرده‌گیری روی سیم بم نیز کاربرد دارد. در حین نوازندگی سه‌تار، می‌توان با زخمه‌زدن نزدیک به خرک، صدا را کمی زبر و خشن کرد؛ و با انجام این کار نزدیک به گلوی ساز، صدایی نرم و ملایم و اصطلاحاً پخته‌تر تولید می‌شود.

در ساخت ساز سه‌تار از چوب (معمولاً گردو و توت و افرا) برای بدنه، و (توت) برای صفحه و (گردو) برای دسته و از فلز (برنز و فولاد) برای سیم‌ها و از استخوان برای تزئینات دسته، شیطانک و گاهی اوقات سیم‌گیر استفاده می‌شود.

آموزشگاه موسیقی شرق تهران – آموزشگاه موسیقی غرب تهران – آموزشگاه موسیقی شمال تهران – آموزشگاه موسیقی شرق تهران – آموزشگاه موسیقی غرب تهران – آموزشگاه موسیقی شمال تهران – آموزشگاه موسیقی شرق تهران – آموزشگاه موسیقی غرب تهران – آموزشگاه موسیقی شمال تهران –  آموزشگاه موسیقی شرق تهران آموزشگاه موسیقی غرب تهران – آموزشگاه موسیقی شمال تهران – آموزشگاه موسیقی شرق تهران – آموزشگاه موسیقی غرب تهران – آموزشگاه موسیقی شمال تهران